PPK 2019: co musimy wiedzieć? [Pełny poradnik]

Pracownicze Plany Kapitałowe to program, który dopiero zaczął być wdrażany w polskich firmach, jednak od początku wiąże się z nim bardzo duże nadzieje. Polacy oszczędzają rzadko, a szczególnie na emeryturę. PPK ma to zmienić.

Program PPK obejmie 11,5 mln Polaków, którzy są pracownikami i podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. Projekt ten ma zachęcić do długoterminowego oszczędzania, a zgromadzone środki mają zapewnić bezpieczeństwo finansowe na emeryturze. Dodatkowe środki są niezbędne, ponieważ świadczenia z ZUS będą coraz niższe. Stopa zastąpienia (relacja przeciętnej wypłacanej emerytury do średniej krajowej) od lat systematycznie spada – jeszcze w 2014 roku wynosiła 61,8%, w 2018 roku – już 56,4%, natomiast w 2060 roku może to być jedynie 24,6% przeciętnego wynagrodzenia w naszym kraju. Jednym ze sposobów na poprawienie sytuacji materialnej przyszłych emerytów mają być właśnie prywatne pieniądze zgromadzone na kontach Pracowniczych Planów Kapitałowych.

PPK – system oszczędzania dla pracowników

PPK jest systemem skierowanym do pracowników. Nie skorzystają z niego pracodawcy i przedsiębiorcy. Ważnym założeniem jest powszechność tego projektu. Do PPK zostaną zapisani automatycznie wszyscy pracownicy w wieku 18–55 lat. Osoby starsze niż 55-letnie będą musiały zapisać się samodzielnie, jeśli wyrażą taką chęć. PPK nie jest dostępne dla pracowników powyżej 70 lat.

Kolejną ważną cechą Pracowniczych Planów Kapitałowych jest ich dobrowolność. Każdy może w dowolnej chwili zrezygnować z uczestnictwa w programie. Istotne jest także to, że pieniądze zgromadzone na PPK są prywatną własnością uczestników. Po 60. roku życia można je wypłacić bez żadnych konsekwencji (podatków i potrąceń).

Składka na PPK wpłacana jest z trzech źródeł: od pracownika, pracodawcy i państwa. Pracownik wpłaca w wersji podstawowej 2% swojego wynagrodzenia brutto (w przypadku dochodów nieprzekraczających 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia można obniżyć wpłatę do 0,5%) i w takiej samej wysokości może przekazywać wpłatę dodatkową. Wysokość wpłaty podstawowej od pracodawcy to 1,5% wynagrodzenia brutto pracownika, a wpłata dodatkowa – do 2,5%. Natomiast państwo przekazuje w formie wpłaty powitalnej 250 zł, a potem co roku – 240 zł.

Umowy PPK w Polsce

Środki są gromadzone na indywidualnych kontach uczestników PPK i zarządzane przez instytucję finansową. Wybiera ją pracodawca po konsultacji z pracownikami. Pracodawca ma obowiązek utworzyć PPK, dokonywać wpłat i wypełniać czynności administracyjnych związane z programem.

Jedną z ważniejszych kwestii jest wybór instytucji finansowej, która będzie zarządzała PPK. Umowy o zarządzanie i prowadzenie PPK należy podpisać w określonym terminie:

  • Firmy zatrudniające co najmniej 250 pracowników – do 25 października 2019 (umowa o zarządzanie PPK), do 12 listopada (umowa o prowadzenie PPK).
  • Firmy zatrudniające co najmniej 50 pracowników – do 24 kwietnia 2020 roku (umowa o zarządzanie PPK), do 11 maja 2020 roku (umowa o prowadzenie PPK).
  • Firmy zatrudniające co najmniej 20 pracowników – do 27 października 2020 roku (umowa o zarządzanie PPK), do 10 listopada 2020 roku (umowa o prowadzenie PPK).
  • Pozostałe firmy – do 23 kwietnia 2021 roku (umowa o zarządzanie PPK), do 10 maja 2021 roku (umowa o prowadzenie PPK).
  • Sektor finansów publicznych – do 1 stycznia 2021 roku (umowa o zarządzanie PPK), do 10 kwietnia 2021 roku (umowa o prowadzenie PPK).

Pracodawca podpisuje umowę z instytucją finansową, jednak w przyszłości będzie mógł ją zmienić, gdy nie będzie zadowolony ze współpracy. Umowa określa wszystkie kwestie związane z PPK w danej firmie – od nazw funduszy zdefiniowanej daty, poprzez warunki gromadzenia wpłat, ich wysokości, aż po warunki wypłaty.

Przykład PPK

Instytucją finansową, która może prowadzić PPK, jest Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych, Powszechne Towarzystwo Emerytalne, Pracownicze Towarzystwo Emerytalne lub Zakład Ubezpieczeń. Każda z nich prowadzi fundusze zdefiniowanej daty, w których inwestowane są środki uczestników Pracowniczych Planów Kapitałowych. Przykładem jest PPK z funduszami NN Investment Partners TFI, gdzie do dyspozycji jest 8 subfunduszy zdefiniowanej daty. Każdy z nich stosuje odmienne strategie inwestycyjne w zależności od wieku uczestników PPK (im starsza grupa uczestników, tym ryzyko inwestycyjne coraz bardziej ograniczane). Subfundusze te inwestują zarówno w Polsce, jak i na rynkach zagranicznych. Więcej o PPK z funduszami NN Investment Partners TFI można przeczytać na stronie: https://www.nntfi.pl/fundusze-inwestycyjne/programy-emerytalne/ppk-z-funduszami-nn.

Gdzie zarejestrować PPK?

Po wybraniu instytucji zarządzającej PPK pracodawca musi zarejestrować Pracownicze Plany Kapitałowe w jego firmie, czyli po prostu zawiera umowę z tą instytucją. Ustawa o PPK w art. 7 ust. 2 nakazuje zrobienie tego w formie elektronicznej w taki sposób, który pozwoli na zachowanie umowy na trwałym nośniku. Instytucje finansowe, które w Polsce będą zarządzały PPK, najczęściej udostępniają aplikację pozwalającą na zawarcie umowy online. Może to odbywać się także za pośrednictwem strony internetowej.

PPK może być skuteczną zachętą do długoterminowego oszczędzania na emeryturę. Pracodawca musi jednak pamiętać, że ciąży na nim szereg obowiązków związanych z wdrożeniem i funkcjonowaniem PPK. Najważniejsze z nich to wybór instytucji finansowej, która będzie zarządzała i prowadziła PPK oraz przystosowanie systemów i procedur w firmie do Pracowniczych Planów Kapitałowych.