Dane dotyczące nastrojów i planów przedsiębiorców w Polsce, z podziałem na województwa, opublikował Główny Urząd Statystyczny. Jak się okazuje, nie jest najlepiej. Jeśli chodzi o tzw. wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (BCI*), w skali całego kraju kształtował się on od początku 2024 r. poniżej poziomu neutralnego (równego zero), a to oznacza utrzymującą się wśród przedsiębiorców przewagę negatywnych nastrojów gospodarczych nad pozytywnymi. Umiarkowany optymizm widać jedynie wśród prowadzących firmy w branży usług, ale i tu w ostatnich miesiącach zaobserwowano pogorszenie nastrojów.

Nastroje tylko gorsze

Pogorszenie GUS zaobserwował zresztą we wszystkich badanych branżach. Prognozy przedsiębiorców na temat ogólnej sytuacji gospodarczej ich firm na najbliższe trzy miesiące w grudniu 2024 r. były negatywne i bardziej pesymistyczne niż w listopadzie, a porównując z kolei dane z grudnia 2023 i grudnia 2024 najbardziej nastroje pogorszyły się w handlu.

Co utrudnia przedsiębiorcom życie? Najczęściej wskazywanym przez nich problemem były koszty zatrudnienia, na co szczególnie narzekają prowadzący firmy w budownictwie. W grudniu zeszłego roku ponad 70 proc. przedsiębiorstw działających w tym obszarze uznało właśnie koszty zatrudnienia za główną przeszkodę w prowadzeniu działalności.

Inne często wymieniane wśród polskich przedsiębiorców bariery to m.in. niepewność ogólnej sytuacji gospodarczej, wysokie obciążenia na rzecz budżetu, niejasność, niespójność i niestabilność przepisów prawnych, a także trudności związane z niedostatecznym popytem na rynku, brakiem wykwalifikowanych pracowników oraz rosnącą konkurencją na rynku.

Przedsiębiorcy z Małopolski

Jak sytuacja wygląda wśród przedsiębiorców w Krakowie i Małopolsce? Jeśli chodzi o przetwórstwo przemysłowe, regionalny wskaźnik BCI wyniósł w grudniu -5,4 (dla porównania, najgorszy był w województwie podlaskim, gdzie kształtował się na poziomie -14,2). Jako główne problemy przedsiębiorcy z tego sektora wymieniali niekorzystne zmiany popytu zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym, a także spadek bieżącej produkcji, jednocześnie w skali całego kraju widać przewagę przedsiębiorców spodziewających się pogorszenia ich sytuacji finansowej w najbliższej przyszłości.

Optymizmu brakuje także w handlu. W tej branży wskaźnik BCI w Małopolsce wyniósł -9,4, przy czym rok wcześniej wynosił on -8,5.

Jeszcze gorzej przedsiębiorcy w Małopolsce ocenili koniunkturę gospodarczą w budownictwie. Tu regionalny wskaźnik BCI wyniósł -10,3 i, podobnie jak w całym kraju, także tu prowadzący działalność sygnalizowali spadek liczby zamówień oraz spadek produkcji budowlano-montażowej na rynku krajowym. Co więcej, w najbliższych trzech miesiącach spodziewają się oni dalszego spadku zamówień, co będzie miało wpływ na dalszy spadek produkcji.

W usługach najlepiej?

Jak się okazuje, w zestawieniu najlepiej wypadły usługi. I choć zdawałoby się, że małopolski wskaźnik BCI na poziomie -1,4 w porównaniu do innych badanych branż wypada nieźle, wystarczy spojrzeć na dane z grudnia 2023 roku, by zobaczyć, że nastroje mocno się pogorszyły. Rok wcześniej bowiem ten sam wskaźnik był w Małopolsce na plusie, na poziomie 4,6, w regionalnych usługach przeważały więc nastroje optymistyczne. Wystarczył rok, by sytuacja się zmieniła.

– We wszystkich regionach kraju przedsiębiorcy z ostrożnością podeszli do prognozowania przyszłości swoich firm. W obliczu trudnej sytuacji finansowej, ich oczekiwania dotyczące ogólnej kondycji gospodarczej swoich przedsiębiorstw były zdecydowanie pesymistyczne. W szczególności, zarówno przewidywaną sprzedaż, jak i prognozy dotyczące popytu oceniono negatywnie – czytamy w raporcie GUS, w części dotyczącej przedsiębiorstw usługowych.

Jednocześnie, jak możemy wyczytać, największym ich problemem podobnie jak w budownictwie są koszty zatrudnienia. Na tę barierę wskazało w Małopolsce ponad 70 procent przedsiębiorców z branży usług. To więcej niż średnia krajowa – ta wyniosła bowiem 58 procent.

Prognozy

Co przyniesie przyszłość? Jak podaje GUS, wskaźnik przewidywanego zatrudnienia obliczany jako różnica między procentowym udziałem odpowiedzi pozytywnych oraz negatywnych (może wynieść od -100 do +100), różni się w zależności od branży.

- W przetwórstwie przemysłowym, budownictwie oraz handlu ogólnopolski wskaźnik przewidywanego zatrudnienia przez cały rok pozostawał ujemny, co świadczyło o przewadze firm, które spodziewały się spadku liczby pracowników nad tymi, które prognozowały ich wzrost. Natomiast w usługach sytuacja wyglądała odmiennie – tutaj wskaźnik był regularnie dodatni, co wskazywało na oczekiwania dotyczące wzrostu zatrudnienia w tym obszarze – podają analitycy GUS.

Jednocześnie dowiadujemy się, że w 2024 r. przedsiębiorcy ze wszystkich obszarów objętych badaniem koniunktury gospodarczej w zdecydowanej większości podejmowali decyzje dotyczące wynagrodzeń swoich pracowników w zależności od kondycji finansowej swoich firm oraz rosnącej inflacji. – W grudniu 2024 r. ponad 60 proc. firm w Polsce wskazało sytuację finansową firmy jako kluczowy czynnik wpływający na kształtowanie wynagrodzeń w najbliższych trzech miesiącach, a ponad połowa uwzględniała podwyżki związane z inflacją. Najwięcej przedsiębiorstw, które uwzględniały te czynniki, prowadzi działalność w przetwórstwie przemysłowym – podał GUS.

*Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (BCI – Business Climate Indicator) jest wskaźnikiem złożonym obliczanym jako średnia arytmetyczna sald odpowiedzi na pytania z ankiety miesięcznej. Ankieta dotyczy bieżącej i przewidywanej sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa. Wskaźnik przyjmuje wartości od -100 do +100, przy czym wartości poniżej zera oznaczają negatywne oceny koniunktury wyrażone przez przedsiębiorców uczestniczących w badaniu, a powyżej zera - pozytywne oceny. Wartość wskaźnika równa zero oznacza neutralną ocenę koniunktury.